روانشناسی، مطالعه ی رفتار های انسان، عملکرد و عملیات ذهنی او است. تاثیر روانشناسی به طور مستقیم در زندگی افراد باعث مدیریت روح و روان انسان شده و آنها را از مبتلا شدن به بیماری های روحی و روانی حفظ میکند. هدف و اهمیت روانشناسی در زندگی این است که در سطح ذهنی، شاد و سالم زندگی کنیم. روانشناسی باعث می شود که با درک افراد و رفتار آن ها، بتوانیم در اجتماع راحت تر با یکدیگر زندگی کنیم.
این علم همچنین به دانشی اشاره می کند که برای درک وقایع، درمان مشکلات ذهنی و بهبود آموزش و روابط نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
کیفیت زندگی می تواند برای هر فرد یک معنا و تعریف مستقل داشته باشد. که به سبک و شیوه زندگی او بستگی دارد. طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت از کیفیت زندگی، درک هر فرد از موقعیتش در زندگی و فرهنگ او ، همچنین درکش از موقعیتی که در آن زندگی می کند در ارتباط با هدفهایش، انتظاراتش و نیازهایش است.
بر اساس دیدگاه و نظر روانشناسان از گذشته تا به الان، انسان میتواند با تغییر دادن احساسات و دیدگاههای خود هیجانات خود را در یک سمت مثبت به حرکت در آورد. علم روانشناسی تاکنون تلاش های زیادی برای بهتر شدن کیفیت زندگی کرده است.
پیشینه روانشناسی از تمام نظامهای علمی موجود قدمت بیشتری دارد. ریشههای آن را میتوان تا سده چهارم و پنجم پیش از میلاد با دانشمندانی چون افلاطون و ارسطو دنبال نمود.
تاثیر روانشناس در بهبود کیفیت زندگی
روانشناس با مطالعه رفتار انسان و تلاش برای کشف مهمترین مشکلاتی که مانع رفتار او میشوند. اغلب به دنبال دستیابی به بهبود رفتار مراجع، اقدامات و کمک به کیفیت زندگی او است. میتوان گفت که مفهوم کیفیت زندگی به درک فرد از سبک زندگی خود در محیط اجتماعی و اشکال فرهنگی که در آن زندگی میکند. و وابستگی متقابل آنها نسبت به دستیابی به منافع خود و خواستههایی که متناسب با وضعیت روحیاش است، اشاره دارد.
روانشناسی به عنوان ابزاری برای سلامت کلی بدن شناخته شده است، از تکنیک های موثر روانشناختی برای علاقمند کردن افراد به ورزش و رژیم غذایی سالم تر گرفته تا درمان های جدید برای افسردگی، روانشناسی برای همه این موارد استراتژی های جالبی ارائه می دهد که به مدد آن ها می توان شادتر و سالم تر زندگی کرد.
همان طور که حتما شنیده اید سلامت جسم و روان ارتباط نزدیکی به هم دارند به طوری که بیماری ها و ناراحتی های روحی همچون افسردگی، بیماری های عصبی و فشارهای ناشی از استرس و اضطراب شدید تاثیر منفی روی سلامت بدن گذاشته و خطر ابتلا به بیماری قلبی، سکته، سرطان و غیره را افزایش می دهند.
بسیاری از رفتارهای ناسالم نیز از مسائل روانشناختی ناشی می شوند، به عنوان مثال پرخوری و بی اشتهایی عصبی هر دو از اختلالات روانشناختی هستند که اگرچه در بسیاری از افراد دیده نمی شوند اما همه ما در اتفاقات روزمره خود با مسائل مشابه برخورد می کنیم که نیاز به درک روان دارد.
به همین دلیل با توجه به اهمیت روانشناسی در حوزه سلامت امروزه در هر بیمارستان، درمانگاه و بسیاری از مراکز پزشکی بخش ویژه روانشناسی وجود دارد. علم روانشناسی به ما یاد می دهد چگونه به جای آن که به جامعه و اطرافیان اجازه دهیم تعاریف و معیارهای خود از خواستنی ها و نیازمندی ها را به ما تحمیل کنند خودمان تصمیمی آگاهانه گرفته و به نیازهای واقعی خود توجه داشته باشیم.
از رایج ترین کاربردهای روانشناسی در زندگی روزمره میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
هدف گذاری و حفظ انگیزه
تعیین اهداف و برنامه ریزی برای امور کوچک و بزرگ روزمره نوعی فرایند روانشناختی است که همه ما برای رسیدن به موفقیت به آن نیاز داریم و موتور رسیدن به اهداف انگیزه می باشد.
انگیزه موضوعی کاملا روانشناختی است و به تفکری روانشناسانه نیاز دارد تا بتوانیم قاطعیت خود در برآوردن خواسته ها را به دیگران اثبات کنیم.
چه هدف ما ترک سیگار، کاهش وزن یا یادگیری یک زبان جدید باشد تفاوتی نمی کند، در علم روانشناسی نکاتی درباره ایجاد و حفظ انگیزه ارائه شده که برای افزایش سطح انگیزشی خود می توانیم از آن ها بهره بگیریم.
تصمیم گیری ها
همه ما در طول روز در دوراهی های مختلف قرار گرفته و لازم است بین گزینه های موجود تصمیم بگیریم، این مسئله به پردازش ذهنی زیادی نیاز دارد و بی شک افرادی که قادر به درک فرایند ذهنی پشت تصمیم گیری های خود هستند تصمیمات بهتری خواهند گرفت.
درک این که مغز ما چطور عمل می کند یکی از بهترین و مهم ترین سلاح های زندگی است و برای رسیدن به این درک به علم روانشناسی نیاز داریم. به عنوان مثال بررسی پیامدهای یک تصمیم خاص نیاز به تفکر انتقادی دارد.
روانشناسی به ما کمک می کند تا از دیدگاه های مختلف هر مسئله را بررسی کرده و مطمئن شویم هنگام تصمیم گیری نکته ای از قلم نیفتاده باشد.
این علم توانایی تشخیص دروغ از حقیقت را به ما می دهد تا بتوانیم از خودمان در مقابل عدم صداقت دیگران محافظت کنیم.
طبق مطالعات انجام شده هر فرد 6 نقطه نظر روانشناسی دارد که برای تصمیمات از آن استفاده می کند:
احساسات، منطق، منفی، مثبت، شهودی و خلاقیت
روابط شخصی، خانوادگی و اجتماعی
با کمک علم روانشناسی می توانیم خودمان را بهتر بشناسیم و با یافتن علت رفتارها و دیدگاه های خود در زندگی، به درک بهتری از خودمان برسیم.
ما با شناخت خودمان و شخصیت مان می توانیم اهدافی برای خود تعیین کنیم، درباره دیگران و تفاوت های آن ها بیشتر بدانیم و بی شک درک درست از خود و دیگران کمک زیادی به بهبود روابط و ارتباطات شخصی و کاری ما می کند.
توانایی ما در درک احساسات خود و اطرافیان (هوش هیجانی) نیز مانند زبان بدن نقش مهمی در روابط و زندگی حرفه ای ما دارد، به گفته یکی از روانشناسان ضریب هوش هیجانی از آی کیو نیز مهم تر می باشد.
موفقیت
موفقیت یکی از مهم ترین نیازهای بشر است، تاکنون کتاب ها، مقالات، گزارش ها و نشریات متعددی درباره موفقیت در زمینه های مختلف زندگی سخن گفته اند که بسیاری از آن ها ریشه در علم روانشناسی دارند.
با توجه به نحوه عملکرد ذهن و بدن در زمینه های مهمی همچون کنترل استرس، مدیریت زمان، مطالعه بهتر و غیره ما میتوانیم با یاری شخصی مهارت های خود را بهبود ببخشیم و از آن ها در جهت رسیدن به موفقیت استفاده کنیم.
به عنوان مثال داشتن مهارت های رهبری در بسیاری از مراحل زندگی ضروری است – مهم نیست مدیر یک شرکت باشیم یا داوطلب مدیریت یک گروه محلی جوانان – بسیاری از افراد رهبر متولد نمی شوند اما در صورت نیاز و با توجه به چند اصل می توانند این مهارت را بهبود ببخشند.
حافظه و یادآوری خاطرات
آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چگونه می توانیم جزئیات وقایع کودکی خود را به راحتی به یاد آوریم اما نام مشتری که دیروز با او ملاقات داشته ایم را فراموش می کنیم؟
تحقیق درباره چگونگی شکل گیری خاطرات جدید و این که چطور و چرا بعضی چیزها را به یاد می آوریم و برخی چیزها را فراموش می کنیم به نتایجی در علم روانشناسی منجر شده که با بهره گیری از آن ها می توانیم حافظه خود را بهبود ببخشیم.
کاربرد روانشناسی در آموزش و پرورش
مربیان و آموزگاران باید با روانشناسی کودک و نوجوان آشنا باشند تا بتوانند در شرایط و موقعیت های مختلف رفتار صحیح با دانش آموزان داشته باشند. ابداع برخی تکنیک های روانشناسی اثبات شده به دانش آموزان کمک می کند تا نمرات بهتری کسب کرده و در دوران تحصیل موفق تر عمل کنند. به عنوان مثال تحقیقات نشان داده آزمون های مدارس باعث می شود دانش آموزان چیزهایی که یاد گرفته اند را بهتر به یاد آورند و تکرار آزمون ها بیشتر از صرفا مطالعه به بهبود حافظه کمک می کند.
سایر کاربردهای روانشناسی
- روانشناسی با مطالعه افرادی که درگیر پرونده های پلیسی و حقوق هستند از جمله شاهدان یک واقعه یا جنایت، مظنونان و خانواده آن ها کمک زیادی به پلیس و کاراگاهان جنایی کرده است
- روانشناسی روی رابطه پیچیده میان رسانه و اثر آن بر رفتارهای انسانی تمرکز دارد
- روانشناسی در زمینه بازاریابی و نحوه جذب مشتری حرف های زیادی برای گفتن دارد و با تکنیک های موثر به افزایش فروش شرکت و تعداد مشتریان کمک می کند
- روانشناسی به افزایش کارایی افراد کمک می کند و دور نظریه هایی همچون چند وظیفه ای برای افزایش کارایی خط قرمز می کشد زیرا مطالعات نشان داده تلاش برای انجام بیش از یک کار همزمان نه تنها کارایی را افزایش نمی دهد بلکه باعث کاهش سرعت، دقت و بهره وری افراد خواهد شد.